Οδηγίες προς νέους συγγραφείς
Από την Μαρία Τσιρωνά
Η συγγραφή ενός βιβλίου αποτελεί μια μοναχική, απελευθερωτική, συναρπαστική, και, ταυτόχρονα, μια απόλυτα προσωπική διαδικασία. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι γενικοί κανόνες που θα μπορούσε κάποιος να ακολουθήσει, για να φτάσει με ασφαλέστερο τρόπο στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Η ιστορία
Τι είδους ιστορία είναι; Αποφασίστε από πριν σε ποιο πεδίο θέλετε να κινηθείτε. Πώς θα χαρακτηρίσετε την ιστορία σας; Θα είναι μια ιστορία τρόμου; Μια αισθηματική ιστορία; Μια περιπέτεια; Ένα ιστορικό μυθιστόρημα; Επιστημονική φαντασία; Θρίλερ; Κωμωδία; Προσπαθήστε να μην μπλέξετε πολύ τις κατηγορίες μεταξύ τους (πχ. «ένα ιστορικό μυθιστόρημα περιπέτειας με στοιχεία θρίλερ αλλά και ρομαντικό χαρακτήρα») – προσθέστε πινελιές αν θέλετε, ωστόσο προσπαθήστε να διατηρήσετε ένα σαφές γενικό πλαίσιο.
Αρχή, μέση και τέλος. Θυμηθείτε τις βασικές αρχές του μαθήματος της έκθεσης, στο σχολείο. Η ιστορία σας, ακόμη κι αν αναφέρεται στο μακρινό ταξίδι της γιαγιάς-Πολυξένης από τα βάθη της Μ. Ασίας στη Νέα Υόρκη ή στη δυσκολότερη μέρα της ζωής σας, φροντίστε από κάπου να ξεκινά και κάπου να τελειώνει.
Θα πρέπει ξεκάθαρα να υπάρχουν: ένα σημείο ως αφετηρία, μια διαδρομή που θα πρέπει να καλυφθεί κι ένα σημαιάκι που θα δείχνει το τέλος. Ακόμη κι αν έχετε σκοπό να γράψετε μια τριλογία πάνω στο ίδιο θέμα, είναι απαραίτητο όλοι όσοι κλείνουν την τελευταία σελίδα του βιβλίου σας να έχουν τη βεβαιότητα πως ένας κύκλος έχει ολοκληρωθεί.
Ο πρωταγωνιστής
Μα ποιος είναι αυτός ο τύπος; «Προσωποποιήστε» και εξατομικεύστε τον ήρωά σας – ασχοληθείτε όχι απλά με τα εξωτερικά του χαρακτηριστικά αλλά με τα στοιχεία της προσωπικότητάς του: Τι άνθρωπος είναι; Είναι ευγενικός; Αγενής; Ενοχικός; Κι ακόμη περισσότερο: έχει κάποιες καλές ή κακές καθημερινές συνήθειες; Κοκκινίζει όταν ντρέπεται, δαγκώνει τα χείλη του όταν σκέφτεται; Ποιο είναι το πάθος του;
Δεν έχει σημασία αν θα τον υμνήσετε, αν θα τον τιμωρήσετε ή αν θα τον οδηγήσετε στη σωτηρία μέσα από το έργο σας, το σημαντικό είναι να δώσετε ζωή σ’ έναν ολοκληρωμένο χαρακτήρα, αποκαλύπτοντας τις πιο κρυφές του πτυχές – μην ξεχνάτε πως, εσείς, τον γνωρίζετε καλύτερα από τον καθένα!
Ο χρόνος
Ο χρόνος ως πλαίσιο. Είτε η ιστορία σας αναφέρεται στην καθημερινή ζωή της νεαρής Ελένης, στην Καβάλα του 2019, είτε στη ζωή του Γιώργου που γεννήθηκε στο Σικάγο από μετανάστες γονείς την εποχή της ποτοαπαγόρευσης, μείνετε πιστοί στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εποχής στην οποία κινείστε, όπως, για παράδειγμα, στις λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής, στα χρηστικά αντικείμενα, στην ένδυση. Μπορείτε πάντα να δώσετε μια ιδιαίτερη πινελιά φωτίζοντας μια ασήμαντη αλλά χαρακτηριστική λεπτομέρεια, όπως την αίσθηση ενός υφάσματος ή την ιδιαίτερη επιφάνεια ενός ποτηριού.
Ο χρόνος ως αφήγηση. Τι χρόνο χρησιμοποιείτε για να αφηγηθείτε την ιστορία σας; Να θυμάστε πάντα πως οι ιστορικοί αφηγηματικοί χρόνοι όπως ο αόριστος ή ο παρατατικός, δίνουν μια απόσταση ή ένα βάθος στην αφήγηση, ενώ ο ιστορικός ενεστώτας την κάνει πιο ζωντανή, πιο άμεση αλλά και πιο νευρική.
Ο τόπος
Έρευνα, έρευνα, έρευνα. Πού «ζει» η ιστορία σας; Ποιες είναι οι λεπτομέρειες που κάνουν αυτόν τον τόπο μοναδικό;
Δεν έχει σημασία αν ο ήρωάς σας ζει σε μια φουτουριστική πόλη, στον μικρότερο πλανήτη ενός μακρινού γαλαξία. Προσπαθήστε να δώσετε όσες περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε, έτσι ώστε ο αναγνώστης να έχει τη δυνατότητα να «μπαίνει» στον τόπο που ζει και κινείται ο πρωταγωνιστής σας: είναι το έντονο γαλάζιο στην πόρτα του σπιτιού, σ’ ένα μικρό χωριό ενός κυκλαδίτικου νησιού; Ο τρόπος που το πρωινό φως ακουμπά τον Λευκό Πύργο, στη Θεσσαλονίκη; Υπάρχει ένα μικρό καφέ σ’ εκείνη τη γωνία όπου, τα πρωινά, ο ήρωάς σας πίνει τον καφέ του;
Ο κάθε τόπος έχει τις ιδιαιτερότητες, τις φωτεινές και σκοτεινές γωνίες του, τις μυρωδιές, τα μυστικά και τα μαγικά του. Ανακαλύψτε τα και αποκαλύψτε τα!
Η πλοκή
Εδώ πρωταγωνιστεί η μαγεία της προσωπικότητας και της φαντασίας σας. Εσείς θα κατευθύνετε τη σκέψη και το συναίσθημα του αναγνώστη σας – εσείς, όχι απλά θα του δείξετε τον δρόμο αλλά θα δημιουργήσετε τον δρόμο.
Προσπαθήστε να αποφύγετε την επίπεδη και μονοδιάστατη προσέγγιση στο θέμα σας, εκτός αν νιώθετε απόλυτα σίγουροι για τη λογοτεχνική του πρωτοτυπία και αρτιότητα ή για το λογοτεχνικό του βάθος. Φροντίστε να υπάρχει μια κορύφωση στην εξέλιξη της ιστορίας σας, η οποία, σταδιακά, θα οδηγήσει στη λύτρωση.
Τέλος, μην ξεχνάτε πως όσο περισσότερα τα πρόσωπα, τα επίπεδα και οι ανατροπές, τόσο περισσότερη φροντίδα, προσοχή και έλεγχος απαιτείται.
Η αφήγηση
Τι είναι αυτό που κάνει μια ιστορία συναρπαστική; Ο προσωπικός σας τόνος, φυσικά. Η οπτική σας γωνία. Η προοπτική σας. Ωστόσο, ελέγχετε κάθε τόσο τα παρακάτω:
Διατήρηση της ισορροπίας. Μπορεί ο τρόπος που ανοίξατε το πρώτο σας μπουκάλι κρασιού να ήταν κάτι συναρπαστικό για σας, αν όμως αφιερώσετε στην περιγραφή του τις 80 από τις 100 σελίδες του βιβλίου σας, σίγουρα δε θα φανεί καθόλου συναρπαστικό σε κανέναν - εκτός αν το θέμα του βιβλίου σας αφορά αυτό ακριβώς το συγκεκριμένο γεγονός, ή, αν πρόκειται για ένα γεγονός που σας σημάδεψε βαθιά και, μοιραία, το αναπαράγετε σε κάθε στιγμή της ζωής σας. Δώστε στα γεγονότα τη βαρύτητα και το μέγεθος που πραγματικά τους αναλογεί.
Το απλό είναι ωραίο. Όσο πιο ξεκάθαρα και απλά διηγείστε, τόσο περισσότερα πράγματα θα καταφέρετε να μεταδώσετε στους άλλους. Απλή γλώσσα, απλά βήματα, απλή σκέψη, απλές προτάσεις. Μην ξεχνάτε πως οπουδήποτε κι αν κοιτάξετε γύρω σας, η ομορφιά κρύβεται στην απλότητα - ας γίνει αυτός, ο βασικός σας κανόνας!
Μερικές οδηγίες ακόμα
Από τις εκδόσεις σοφία
Σχετικά με τον τίτλο
Είναι σημαντικό να κινεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη και να δηλώνει κάποια στοιχεία του περιεχομένου. Στην επιλογή του τίτλου σας πάρετε υπόψη τα εξής:
- Βεβαιωθείτε ότι ο τίτλος που επιλέξατε δεν έχει ήδη χρησιμοποιηθεί ολόϊδιος ή λίγο διαφορετικός -ψάξτε τον στο διαδίκτυο με μια μηχανή αναζήτησης.
- Αν διστάζετε μεταξύ δύο τίτλων, προτιμείστε τον πιο απλό.
- Αποφύγετε τις ενεργητικές μετοχές (ατενίζοντας, χτίζοντας κτλ).
- Αποφύγετε τα σημεία στίξης (θαυμαστικό, αποσιωπητικά κτλ).
Μια πρακτική που μπορεί να σας φανεί χρήσιμη: φτιάξτε ένα σύνολο από τίτλους και ζητήστε από έναν ή δύο δικούς σας ανθρώπους να ψηφίσουν.
Σχετικά με το εξώφυλλο
Είναι το περίβλημα του βιβλίου και παίζει σημαντικό ρόλο στις πωλήσεις. Είναι το πρώτο που θα δουν οι δυνητικοί αγοραστές και μπορεί είτε να τους παρακινήσει να το ξεφυλλίσουν είτε να το προσπεράσουν.
Εμπιστευτείτε τους συνεργάτες μας! Θα σας προτείνουν κάποιο εξώφυλλο με χαρακτήρα που θα ξεχωρίζει από τα ομοειδή.
